Kòdinasyon Nasyonal k ap Plede Kòz Fanm yo an Ayiti lonje dwèt sou plizyè bagay, ki diminye valè lwa lachanm sot vote a, tankou : prejije, tandans pou ranfòse sistèm esklavay nan peyi d Ayiti, okenn dispozisyon yo pa pran pou kategori travayèz ak travayè sa yo genyen yon salè minimom pa jou, ogmantasyon kantite lè travay kategori sa a pa jou, lwa a deside mete nan nivo 14 èd tan pa jou, olye 8 èd tan.
Dokiman sa a vin jwenn AlterPresse nan dat 21 me 2009
Pozisyon KONAP sou lwa ki konsène « Travay Domestik »
Palmantè ak Palmantèz yo vote nan dat 7 ak 12 me 2009 la
KONAP rekonèt jefò Palmantè fanm kou gason nan Sena ak nan chanm Depite a ki vote lwa ki konsène « Travay Domestik » la.
Yon lwa ki sipoze rekonèt moun k ap fè travay kay moun pou yo viv, se travayè-z menm jan ak tout lòt travayè-z ! Se yon pa enpòtan nan batay pou fè respekte dwa kategori travayè ak travayèz sa yo ak pou kondisyon lavi yo chanje.
KONAP rekonèt nouvo Lwa sou « Travay Domestik » la, kapab pote alemye pou fanm ak gason k ap travay kay moun kòm mwayen pou yo viv. Men li rekonèt tou, nouvo lwa sa a gen anpil limit pou l ta rive konfòm ak dwa katergori travayèz ak travayè sa yo genyen kòm moun k ap vann fòs travay yo.
1) Menm lè, tankou kòd travay la te fè l, nouvo Lwa a pa pale de moun kay ankò, « gens de maison » nan lang franse, KONAP pwofite okazyon an pou fè remake mo domestik la pa gen menm sans nan langaj kreyòl ak langaj franse.
Se poutèt sa li deplore se mo domestik la ki sèvi pou fè diferans ant kategori travayèz ak travayè sa yo avèk lòt yo.
KONAP ap fè remake tou, yon gwo erè ki pou korije anvan egzekitif la pibliye nouvo lwa sa a nan Monitè, san li pa kite twòp tan pase, nan premye viza ki nan koumansman lwa a, yo mete atik 135 nan plas atik 35. Se atik 35 lan, ki gen pou wè ak kesyon travay nouvo lwa ap trete a.
2) Nan fason nouvo lwa sa a ekri, depi alapapòt nan premye (1e) atik li, li reprann menm pawòl atik 257 kòd travay la ki di : “ Sa kòd travay la di sou moun k ap travay nan sektè endistriyèl agrikòl ak komèsyal la pa konsène travay domestik”.
Koze sa a se manifestasyon yon kokenn chenn diskriminasyon, paske kòd travay la gen dispozisyon ki konsène divès lòt kategori travayè-z, tankou pa ekzanp sila yo k ap travay nan sektè agrikòl, ak nan lanmè, ki pa gen okenn pawòl ki fikse menm presizyon k ap fè diskriminasyon sa yo.
3) Anplis, nouvo Lwa a repran tennfas plizyè regleman nan kòd travay ki pa demontre lwa a konsidere tout bon vre, moun k ap fè travay nan kay kòm mwayen pou viv, tankou travayèz ak travayè.
Se pou sa KONAP ap atire atansyon sou koze sa yo : Lwa a rete bèbè sou salè minimòm travayè-z domestik yo - Lwa a fikse plis lè travay pou kategori travayèz sa yo (14 zè d tan.)
Alòske, kòm travayèz ak travayè, yo ta dwe gen yon salè ki pèmèt yo pran responsablite tèt yo ak fanmi yo, yo ta dwe tou travay menm kantite tan, ki vle di 8 è pa jou, jan lalwa prevwa tan travay pou travayèz ak travayè nan peyi a.
Regleman, ki fikse nan lwa sou travay domestik Palmantè-z yo fenk vote nan koumansman mwa me 2009 la, demontre klè kou dlo kòk, gen anpil chemen ki rete pou siyonnen pou Ayiti fin efase tras lesklavay, ki rete tanpe sou li toujou nan fason ni lalwa ni sosyete a trete travayè, fanm kou gason, k ap travay kay moun yo.
KONAP ap fè sonje nan lane 1997/1998 divès òganizasyon feminis te negosye ak Palmantè 46zyèm lijislati a, yo te pwopoze chanje kèk atik ki te charye diskriminasyon sou fanm epi ki pase dwa yo anba pye nan Kòd penal, Kòd sivil ak Kòd travay.
KONAP deplore, 13 lane apre, se tikal repons k ap pote, ki pa tabli gwo chanjman sou revandikasyon pi enpòtan yo.
Menm jan an tou, KONAP deplore Palmantè yo pa t tabli yon pwosesis konsiltasyon dirèk bò kote òganizasyon feminis yo, sendika yo ak lòt sektè ki konsène pou yo pran pozisyon yo sou lwa egzekitif la pwopoze pou yo vote. Sa ki ta pèmèt Palmantè yo vote yon lwa ki pote plis jistis epi ki garanti bon jan kondisyon travay pou fanm kou gason, k ap vann fòs kouray yo nan travay kay moun.
Yon lwa ki rekonèt tout bon vre, dwa kategori travayè sa yo fanm kou gason, egal ego ak lòt travayèz-travayè, t ap valorize travay anndan kay, li t ap ankouraje tou pataj travay anndan kay ant fanm ak gason.
Lwa ki gen pou vote yo merite ale pi lwen pou pote chanjman tout bon vre nan kondisyon lavi fanm ak rès popilasyon an.
Se pou sa nan KONAP, nou rete mobilize pou n kontinye lite pou dwa tout travayè, fanm kou gason respekte.
Pou Leta pran responsablite li pou l rive jwenn estrateji k ap pèmèt li defini mezi k ap akonpaye epi fasilite aplikasyon lwa yo.
Menm jan an tou, pou Leta devlope sèvis sosyal, kreye enfrastrikti ki pou soulaje moun k ap fè travay kote yo touche pi piti salè yo, travay epi viv nan diyite.
Kidonk, detwa chanjman ki parèt ak nouvo lwa ki rele « Lwa sou Travay domestik » la, se yon gany. Men nou gen anpil batay pou n mennen anvan nou kapab kriye laviktwa.
Lit Feminis lan, se lit fanm yo, se lit pou transfòme sosyete a, pou konstri yon sosyete ki gen jistis ak egalite !!!
Pòtoprens, 20 me 2009
Pou KONAP,
Olga Benoit ak Samia Salomon
Komite Kòdinasyon/KONAP : ENFOFANM - KAYFANM - FANM DESIDE - REFRAKA – SOFA
Consulter +