Ayiti : Kaba ak ekzklizyon nan ledikasyon

Pozisyon « Regroupement Éducation pour Toutes et Tous » [1]

Dokiman sa a vin jwenn AlterPresse 10 desanm 2008

10 Desanm 1948- 10 Desanm 2008, 60 lanne depi Nasyonzini vote Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun nan. Nan dwa sa yo li rekonèt edikasyon se yon dwa moun fondamantal.

Pèp Ayisyen toujou goumen pou defann dwa sa-a . Se sa kifè li te fòse konstityan yo rekonèt nan konstitisyon 87 la edikasyon kòm dwa moun fondamantal, kòm reskonsabilite Leta.

Leta nan Peyi dAyiti pa janm respekte dwa sa –a ki se ledikasyon. Se sa ki lakòz, 60 lanne apre Deklarasyon Inivèsèl Dwa moun nan REPT konstate :

 92% lekol nan peyi dAyiti se lekòl prive
 Endis nivo ledikasyon an se 0.51
 Anviwon 50% popilasyon an pa konn li ak ekri
 1/3 jenn fanm ak jenn gason ki genyen 15 rive 24 lanne analfabèt
 67% lekòl fondamantal, 75% lekòl segonde, 80% Inivèsite se etablisman prive
 Lekòl bòlèt tanmen simaye nan kat kwen peyi a nan nenpòt ki kondisyon. Sa ki lakòz gwo dezolasyon nan mitan popilasyon nan mwa pase a aprè plizye dizenn jem lespwa ( pwofesè ak elèv) te peri nan lekòl La Pwomès Evanjelik .
 Pri lekòl monte disèt wotè. Anpil nan yo rive fè paran yo peye an dola ameriken.
 Pa genyen pyès program ak politik edikasyon pou jenn ak granmoun
Swasant (60) lane apre Deklarasyon Inivèsèl Dwa moun nan , REPT renouvle angajmanl pou reklame bon kalte ledikasyon gratis pou tout moun san fòs kote. Nan sans sa a REPT ap profite raple otorite leta peyi dAyiti :

1. Ledikasyon se yon dwa moun fondamantal

2. Graranti ledikasyon se pa yon kado oubyen favè, men se pito yon oblogasyon konstitisyonèl

3. Fòk leta sispann gagote lajan initl nan peye dèt yo di Ayiti dwe FMI ak Bank Mondyal

4. Fòk li kaba ak ekzklizyon nan ledikasyon

5. Pou Leta Ayisyen pran bon jan dizpozisyon pou genyen edikasyon piblik nasyonal solid yon mannyè pou se pa letranje ak yon ti ponyen moun nan sosyeta a ki planifye edikasyon Peyi dAyiti

6. Fòk leta sispan aplike politik Neyoliberal yo , yon fason pou-l sa tabli bon jan politik edikativ ki chita sou respè ak diyite moun

7. Pou palmantè ayisyen yo sispann vot lwa tèt anba kap antrave pi plis dwa ledikasyon pèp ayisyen
Nan lokazyon 10 desanm lan, REPT pwofite manifeste soutyen ak solidarite li ak gwoup sendika pwofesè ki depoze nan Palman an yon pwopozisyon Avan pwojè lwa sou finansman edikasyon kote yo mande pou trant pou san (30%) nan bidjè ale anfavè edikasyon nasyonal.

Nan lokazyon 10 desanm lan REPT mande pou tout sitwayèn ak sitwayen leve kanpe , fòme yon chenn solidarite yon fason pou yo reklame :

 Edikasyon debaz pou timou piti ak granmoun
 Bon jan program edikasyon jenn ak granmoun
 Bon jan program alfabetizasyon pou tout si la yo ki pa kon li ak ekri
 Inivèsite pou tout moun
 Bon jan lekòl teknik ki kadre ak pwòp reyalite nou kom pep

 Edikasyon se yon dwa moun fondamantal ann mete men poun fè dwa sa a tounen yon reyalite

Pou sekretariya REPT

William Thelusmond Patrice Florvilus