Español English French Kwéyol

Ayiti : Tansyon ak latwoubláy nan plizyè katye zòn metwopolitèn Pòtoprens lan

Pòtoprens, 18 janvye 2024, [AlterPresse] --- Latwoublay la pran yon lòt dimansyon jedi 18 janvye 2024 la, nan zòn metwopoliten Pòtoprens lan, dapre sa jounalis AlterPresse ak AlterRadio yo wè nan lari plizyè katye.

Se barikad kawoutchou k ap boule, machin ak divès kale debri ki antravè nan lari a, divès kote.

Gen kout zam moun ka tande tou.

Anpil katye ret fèmen anba barikad

Byen bonè nan maten jedi 18 janvye 2024 la, gang ak zam t ap anvayi plizyè katye nan zòn metwopolitèn Pòtoprens lan. Anpil anpil moun te sètoblije ap kouri kite kay yo te rete, san yo pa t rive pran anyen.

Depi bò 3 zè nan maten, jedi 18 janvye 2024 la, anpil kout zam t ap tire tribò babò nan plizyè katye, tankou Dèlma 24, Dèlma 18, Dèlma 3 ak katye Solino, kote gang ak zam Belè Kempes Sanon, ki te sove nan prizon, t ap simen laterè.

Gen plizyè moun ki ta mouri ak blese anba kout bal bandi yo, dape enfòmasyon ki disponib yo.

Gen anpil moun, ki rive deplase kite lakay yo ak timoun yo, san pran anyen ankò. Genyen ki te rete lakay yo, ki pa t ka soti. Yo te kontinye ap mande konkou lapolis nasyonal yo, ki pa t fè anyen kont vyolans gang ak zam sa yo.

Lekòl ki te louvri kouri fèmen pòt yo bridsoukou

Nan sant vil Pòtoprens lan, lekòl ki te koumanse travay sètoblije sispann kou yo epi ranvwaye elèv yo. Sa vin lage yon kous kouri bò kote yon kantite paran, k al chèche pitit yo pou yo retounen lakay yo.

Pèsonn pa konnen de ki prevyen.

Menm jan sa ye depi plizyè mwa ak lane, gouvènman defakto a p ap di anyen sous a k ap pase yo.

Ni lapolis nasyonal la, non plis, ki parèt mare, pa ka pote okenn repons kont gang ak zam yo.

Sou lali, nan riyèl Alèt, gen endividi ak manch long k ap woule sou motosiklèt.

Se prekosyon anpil moun ap pran. Tout moun veyatif.

Tout aktivite paralize nan plizyè katye

Sitiyasyon latwoubláy sa a gen konsekans sou tout aktivite yo : komès, lekòl, sèvis tout kalte, mache yo, elatriye.

Se avèk gwo difikilte moun ka rive jwenn machin transpò piblik.

Se sitou sou mototaksi moun rive deplase pase divès kote.

Medya yo sibi tou. Jounalis ak lòt manm medya yo twouve yo bloke anpil kote. Yo pa ka deplase soti yon kote pou ale yon lòt kote, pou al travay nan medya yo.

Sa ki kapab te rive kominike sou rezo sosyal, sou telefòn ak patnè, kòlèg, fanmi, zanmi ak lòt moun.

Mouvman leve kanpe depi plizyè jou nan plizyè vil peyi d Ayiti

Okap (depatman Nò), Okáy (Sid), Gonayiv (Latibonit), Wanament (Nòdès), Jeremi (Grandans), Miragwán (Nip), Ti Gwáv, Kafou, Dèlma (nan depatman Lwès la) pami vil, ki gen mouvman leve kanpe kont gouvènman defakto a.

Manifestan yo ap ekzije Ariel Henry ak alyansáy li yo rache manyòk yo.

Gen yon pwoblèm sekirite ki pa enterese fanm ak gason ki pran mayèt politik peyi d Ayiti depi dat 20 jiyè 2021 an.

Depi 30 mwa, gang ak zam ap fè kenken toupatou

Kriminèl yo rive fè zam ak bal soti peyi Etazini, pase nan Repiblik Dominiken, sitou sou fwontyè Beladè, pou vin simen laterè rèd mare.

Depi plizyè mwa, li pa posib pou travèse komin Kwadèboukè. Gang ak zam 400 mawozo yo okipe espas Kwadèboukè a jis rive zòn Meyè, pa twò lwen mòn Kabrit, epi sou wout entènasyonal Malpas la.

Gen gang ak zam Kanayan yo ki blayi sou wout nasyonal nimewo 1 an. Se anba gwo difikilte machin transpò piblik ka pase Ti Tanyen, Sous Matla, Kabarè, sou wout nasyonal nimewo 1 an.

Gen gang ak zam k ap kidnape ak dechèpiye pasaje k ap eseye pase nan Kafou Pèy, nan Lakwa Peris (Lestè) ak zòn Ti Bwadòm (Gwo Mòn).

Nan Latibonit la, gen gang ak zam Gran Grif, gang ak zam Kokorat san ras, elatriye, k ap dechèpiye moun nan Savyen, nan Lyankou, nan Ti Rivyè Latibonit.

Nan zòn Taba, Tòsèl, gen gang Kraze Baryè Vitelhomme Inocent yo, k ap fè zak kriminèl pa yo tou.

Nan zòn metwopoliten Pòtoprens lan, genn gang Vilaj dedye, Gran Ravin, G9 an fanmi ak alye, Gpèp nan Site Solèy, gang ak zam Matisan, gang ak zam Maryani elatriye.

« Bonswa tout kominote twitè a, se Lizzie. Mwen bloke zòn anba Dèlma depi anviwon 3zè di maten. Se rèl, se dife, kawotchou k ap boule, se kouri, se tire, moun pa ka wè moun. Mwen viv ase pou ti bout yè jiska jodi an, mwen poko konn si m ap gen lavi pou ti rès tan ki rete m lan. Mwen viv timoun k ap boule, mwen viv timoun ak granmoun k ap pran bal. Mwen viv ase, tèt mwen prèt pou eklate. M pa kapab, mwen pa byen. Se premye fwa mwen sannti m pale ak tout nanm mwen sou rezo a. Se te Lizzie, yon pasyone mizik, yon enfimyè, yon moun ki renmen moun ».

Plizyè moun, ki te nan menm sitiyasyon ak Lizzie sou X, eksplike kòman sa te ye pou yo.

Jedi 18 janvye 2024 la, barikad detan anpil paran kouri al chèche pitit yo lekòl nan Pòtoprens

Anpil paran, ki te deja mennen timoun yo lekòl, te kouri tounen al chèche yo. Lekòl yo te lage elèv, ki te gen tan vini yo. Jounen lekòl la te vin paralize.

Nan komin Dèlma, sou wout Dèlma 29 pou rive 31, moun k ap pwoteste te simen anpil wòch atè nan lari a. Yo te mete tou yon kamyon atravè nan lari a, prèske anfas Dèlma 31.

Tout ti machann, ki te arebò wout la, ki t ap vann, kouri ranmase machandiz yo.

Gang Belè yo boule anpil anpil kay…

Katye tankou Solino, Dèlma 24 ak lòt zòn te sibi atak ak vyolans gang ak zam Belè yo, madi 16 ak mèkredi 17 janvye 2024 la. Sa te kreye anpil tansyon nan Kafou Peyan ak Dèlma 18.

Gang yo pike dife nan plizyè kay nan Kafou Peyan.

Gang ak zam Belè yo fè alyansay ak gang ak zam Vilaj dedye yo, pou ta jwenn pasaj lè yo kidnape moun.

Lendi ki te 15 janvye 2024 la, plizyè moun ki rete nan zòn bandi ap atake yo, pa t ka rantre lakay yo nan lapremidi. Anpil nan yo te sètoblije al mete kò yo lakay zanmi yo, fanmiy ak lòt zanmi....

Objektif gang ak zam Belè yo, se ta rive gen kontwòl mache Dèlma 18 yo, pou kontinye dechèpiye ti machann yo, dapre temwayáy ki vin jwenn AlterPresse ak AlterRadio.

Menm jan ak anpil lòt kote, tankou Kafou Fèy, Laplenn elatriye, sa pouse plizyè fanmi ap kouri kite kote yo te rete pou al chèche refij lòt kote.

Zak laterè sa yo ap ogmante san gade dèyè anba je otorite defakto yo, ki pito ap fè pwomès, san regle anyen pou kwape degenn kriminèl gang ak zam yo. [je emb rc apr 18/01/2024 15:00]