Español English French Kwéyol

Ayiti : Senkyèm jou latwoublay, nan dat 14 jen 2019, nan Pòtoprens

Yon papye Ronald Colbert

Pòtoprens, 14 jen 2019 [AlterPresse] --- Vandredi 14 jen 2019 sa a, se senkyèm jou latwoublay nan Pòtoprens, kapital peyi d Ayiti, dapre enfòmasyon ajans sou entènèt AltèPrès ranmase.

Divès aktivite p ap mache depi lendi 10 jen 2019 lan.

Soukous sa a nan Pòtoprens antre nan leve kanpe, ki rekoumanse depi dimanch 9 jen 2019 la, lè plizyè milye moun te desann nan lari, divès kote nan peyi a, pou di yo pa vle wè Jovnèl Moyiz nan tèt peyi d Ayiti ankò.

Gwo manifestasyon 9 jen 2019 lan, se inisyativ gwoup moun, yo rele petwochalennjè yo, sila ki andedan gwoup nou p ap dòmi, ki vle konnen ki sa k fèt ak bourad lajan peyi venezyela te bay Ayiti, sou non Petwokaribe an.

Lakoudèkont sispèk Jovnèl Moyiz ta fè kontmaltaye ak lajan li te resevwa sou non biznis li, ki rele Agritrans, lè li pa t konnen si yo t ap vin mete l prezidan tèt kale.

Nan Pòtoprens, vandredi 14 jen 2019 lan, nenpòt moun ka di gen yon bagay ki p ap mache. Gen yon pwoblèm, lè w ap gade figi lari kapital lan.

Si se pa t sa, se t ap on ti jan lese frape, anpil bri moun ak machin nan lari an. Men lari yo prèske vid, menm si yo chaje ak fatra.

Anpil moun pa azade yo ale nan sant vil Pòtoprens.

Anpil moun ap mande de ki jesyon y ap pale la a, lè y ap gade ki jan figi lari an ye.

Moun yo di pa gen moun k ap dirije. Ki sa yo pretann dirije, avèk sa k ap pase nan lari an, depi plis pase 6 jou, nan mwa jen chalè sa a ?

Vandredi 14 jen 2019 lan, pa gen blokis nan lari an.

Jèn yo ta di yo ka jwe foutbòl. Men, yo p ap pran chans, paske se pito yon peryòd latwoublay.

Malgre tou, ou wè kèk machin transpò piblik, kamyonèt, tap tap, k ap fè laviwonndede nan kèk sikui, sitou nan blòk Dèlma.

Vandredi sa a, ou plis wè machin prive ak motosiklèt.

Divès kote, ou jwenn tras barikad kawoutchou yo te boule ak gwo wòch ki arebò wout yo, nan lari an.

Konsa, nan jou k ap vini yo, li posib pou anpil moun nan Pòtoprens tonbe malad anba grip, lafyèv, pwoblèm sou po kò yo, mal tèt, pwoblèm nan je, je moun nan santi k ap boule l, pikotman ak demanjezon nan ze, elatriye.

Tout pwoblèm sante sa yo, se rès lafimen ak gwo nyaj pousyè k ap simaye nan anviwonman an, ki pral lakoz yo. Sitou, nou nan yon moman, kote lapli an sispann tonbe, depi kèk jou.

Nan plizyè kafou, fanm ak gason ap pale de sitiyasyon an.

Gen chofè motosiklèt k ap di chofè machin prive yo : atansyon, evite pase nan wout sa a, ki gen latwoublay, yo fèk kase vit anpil machin ki t ap pase.

Sou channmas lan, toupre sa k rete nan palè nasyonal lan, depi tranbleman tè madi 12 janvye 2010 lan, tansyon an toujou la. Se te dezyèm jounen wonn 7 tou palè nasyonal lan, ak petwochalennjè nou p ap dòmi yo.

Gen moun ki di lòt moun evite chanmas. Sof, si ou pral patisipe nan manifestasyon kont Jovnèl Moyiz ?

Nan lari an, jounen vandredi 14 jen 2019 lan, ou wè plizyè anbilans k ap pase.

Chofè machin laprès yo dwe pran anpil prekosyon, menm si machin sa yo byen idantifye se machin laprès. Moun k ap voye wòch pa fè atansyon, anba kolè ak nan mouvman y ap mennen yo.

Atansyon pa kapon.

Nou retounen nan peryòd latwoublay, nan peryod kote ou pa ka prevwa ki sa k ap vini. Nenpòt ki lè, kapab gen zak vyolans, yon seri men nou pa konnen.

Nan divès kafou, ou ka wè machin lapolis nasyonal, yo byen idantifye, k ap veye. Gen machin lapolis tou, k ap fè patwouy divès kote.

Vandredi 14 jen 2019 sa a, laplipa lekòl yo pa louvri pòt yo, nan Pòtoprens. Se nan mwa jen 2019 sa a, lekòl yo sipoze fèmen ane lekòl lan, avèk dènye peryòd ekzamen yo, ki sanse nan pasaj koulye a. Yo poko konnen ki lè elèv yo ap rive konpoze, si sitiyasyon politik lan va pèmèt sa.

Pòt divès kalite biwo, enstitisyon, òganis piblik kou prive, ret fèmen ankò, pou senkyèm jou, youn apre lòt, depi lendi 10 jen 2019 lan.

Men, labank louvri, sitou nan zòn ki sanble pa twò cho yo, kote ki gen mwens latwoublay yo.

Se sèlman jounen vandredi 14 jen 2019 lan, anpil moun soti pwent tèt yo nan lari. Sa yo pa t fè depi anvan lendi 10 jen an, apre gwo mouvman leve kanpe plizyè milye moun nan lari kont Jovnèl Moyiz, nan dat dimanch 9 jen 2019 lan.

Gen moun ki di, vandredi 14 jen an, se moman pou al ranmase sa ou kapab achte kòm pwovizyon, ak kòb ou genyen. Paske, ou pa konnen si sa p ap pi grav, nan jou ak semenn k ap vini yo.

Jisteman, gen posiblite toujou pou w al achte nan mache piblik yo ak kèk makèt, menm si pri yo kontinye monte grad divizyon, nan dènye jou sa yo.

Ki jan, ki kote moun pral jwenn kòb pou achte, ak pri k ap monte san gade dèyè yo ?

Dayè, nan ti kras kote ki gen dyòb yo, patwon yo pa ka monte lajan pèsonn, paske sitiyasyon an rèd pou yo tou.

Lavi chè an mezanmi, kote nou prale ? Se kesyon sa a tout moun ap poze nan jou sa yo, chak jou pi plis.

Moun, ki di y ap dirije yo, koud bouch yo sou sa k ap pase yo.

Gen moun ki di peyi d Ayiti tounen yon bato san gouvènay, kote pasaje yo kapab neye san zatann.

Se bak dèyè, se bak annaryè peyi d Ayiti ap fè, nan dènye ane sa yo. Gen malè pandye pou peyi d Ayiti, kote moun yo kapab anglouti nan yon twou san fon, dapre sa espesyalis yo di.

Nan mwa jen 2019 sa a, tout moun dwe rewè plan batay yo, tankou yo te viv yon sitiyasyon konsa, soti vandredi 6 pou rive dimanch 8 jiyè 2018, tankou yo te viv sa lè peyi d Ayiti te lòk, te fèmen, soti jedi 7 fevriye pou rive lendi 18 fevriye 2019.

Moun pa ka prevwa ki sa k pral rive nan jou k ap vini yo.

Nan milye politik yo, y ap pale de diskisyon k ap fèt sou sitiyasyon peyi an, lè Jovnèl Moyiz fin tonbe nèt. Y ap pale de posiblite yon nouvo reny politik, ki ta dwe mare fache tout bon ak sistèm peze souse, sistèm mete moun sou kote, sistèm dechèpiyay nan byen ak lajan leta yo, sistèm enjistis, sistèm kase fèy kouvri sa pou pou moun k ap benyen nan sa k pa sa, sistèm avantay san gade dèyè sou do popilasyon k ap trimen an, elatriye.

Ki jan yo pral konsidere dizon tout moun nan peyi an ?

Ki makònay yo pral fè ak bezwen fondamantal popilasyon an ?

Ki jan tout fanm ak tout gason nan peyi an, detan yo kontinye ap fè tande vwa yo nan tout kalte manifestasyon chak jou, ap kapab gen mo pa yo pou di, nan politik yo pral tabli, pou ane k ap vini yo ?

Jis jounen jodi an, pa gen repons klè sou tout kesyon sa yo.

Ankenn moun pa kab di ki jan demen an pral ye.

Gen moun ki di ta dwe gen yon tèt kole nan chak sektè ak nan tout sektè ?

Ki jan sa pral fèt ? [rc apr 14/07/2019 16:00]