Deklarasyon Regwoupman edikasyon pou tout moun (Rept) pou jounen Entēnasyonal Alfabetizasyon 8 septanm 2018
Dokiman sa a vin jwenn AlterPresse 7 septanm 2018
Pou jounen entėnasyonal Alfabetizasyon ane sa a, Regwoupman Edikasyon
pou Tout Moun (REPT) manifeste solidarite l avėk tout moun ki pa rive
jwi dwa yo genyen pou jwenn edikasyon, patikilyėman Jenn yo ak
Granmoun yo.
Depi nan lane 2000, pifó gouvėnman sou latē, pami yo LEta ayisyen, te
pwomēt edikasyon pou tout moun . Yo te pwomėt pou redwi nēt kantite
moun ki pa konn li ak ekri. Jouk jodi a toujou genyen 775 milyon moun
ki pa konn li ak ekri. Plis pase detye (2/3) nan yo se fanm.
Nan peyi a, nou genyen ant 1 milyon 500,000 ak 2 milyon 500,000 moun
ki ka konn li ak ekri selon dokiman LEta ak gouvėnman ayisyen an. Yo
bay tou, pousantaj anviwon 30 % ak 46 %, analfabēt. Pifó se fanm.
Akóz move kalte sistėm edikasyon peyi a, malgre gen plis timoun ki ale
lekól, gen yon bann timoun ki pa rive aprann nosyon elemantė ki
andedan pwogram alfabetizasyon, ale wė pou yo ta rive devlope kapasite
sosyal, kapasite rezonman ak analiz.
REPT ap pwofite di : pou amelyore sitirasyon ledikason an nan peyi ,
li endispansab pou LEta pran tout responsabilite li. Li endispansab
pou nou devlope lang matēnel nou an, kreyól ayisyen an kòm lang
anseyman epi devlope materyēl edikasyon nan lang kreyól la. Li
endispansab tou pou genyen anseyant ak anseyan ki gen bon kondisyon
travay.
Malgre siyati, nan lane 2015, Ajennda Edikasyon 2030 ki gen objėktif
pou tout moun rive pou pi piti nan 9vyēm ane fondamantal,
alfabetizasyonn ak edikasyon jenn ak granmoun nan peyi a toujou pa
jwenn konsiderasyon bó kote LEta ak gouvēnman ayisyen. Yo pa gen
okenn politik ofisyėl nan alfabetizasyon. Yo pa gen okenn Plan
nasyonal. Pa gen kourikoulóm moun konnen. Yo pa mete lajan nan bidjē
peyi a pou envėsti nan travay alfabetizasyon nan peyi a.
Poutan, sitiyasyon analfabetis la se yon enjistis sosyal. Se yon
vyolasyon dwa moun. Anplis se yon kwók ki redwi kapasite moun yo pou
yo devlope tėt yo ak sėvi peyi a, kòm sitwayėn ak sitwayen.
REPT ap di ankò, alfabetizasyon se dwa fondamantal moun.
Alfabetizasyon se yon angrē. pou ede moun jwenn lót dwa yo genyen .
Alfabetizasyon esansyėl pou otonomi moun, pou moun granmoun tėt yo,
pou byenēt moun, pou egalite nan mitan fanm ak gason, pou konbat
inegalite, diskriminasyon, pou lasante ak pou bon jan patisipasyon
politik..
Poutėt sa, REPT, mande pou LEta pran tout dispozisyon pou reyalize yon
resansman sou moun ki pa konn li, ekri ak kalkile, sou moun ki
koumanse ale lekól men ki vin analfabėt, sou nivo ak bezwen edikasyon
popilasyon ak karakteristik sosyal ak ekonomik li.
REPT mande pou LEta ak gouvenman ayisyen defini yon politik Edikasyon
Jenn ak granmoun ak yon pwogram nasyonal alfabetizasyon ki fėt avēk
patisipasyon tout sektė ki enterese bay konkou yo. Fók yo bay
patisipant ak patisipan posibilite pou yo kontinye devlope kapasite yo
avēk edikasyon nn nivo fondamantal ak segondė, aavēk fòmasyon teknik
ak pwofesyonėl, fómasyon politik, fómasyon nan domėn ekonomik,
fómasyon nan nouvēl teknoloji enfómasyon ak kominikasyo.
REPT lanse apėl pou nou angaje nou, pou peyi a pa gen moun ki pa konn
li ak ekri.
Ann mete men pou LEta ak gouvenman ayisyen respėkte angajman li pran
devan pēp ayisyen an ak angajman li pran nan kad Ajennda edikasyon
2030 la.
William Thėlusmond (CRAD)
Kòdonatė Jeneral
Svetlana Alexandre
Sekretē Jeneral
Consulter +
