Tèks Hilario Batista Felix*
Dokiman sa a vin jwenn AlterPresse 28 oktòb 2011
Kreyól la se yon melanj de lang afriken,ewopyen ak amerikenn yo, e se pati idantite nan karayib la ak nan lót latitid tou
Kilti sa te antre nan peyi Kiba apati ke franse ak esklav yo te debake nan oryan peyi a an 1971 lé ge pou endepandans la te pete nan peyi vwazen an, an komasman gwo revolisyon istorik sa, ki te sinifye yon senbol pou imanite a.
Pita lang la te vini ranfose nan peyi a lé anpil brasewo ki te vini nan Kiba yo pou travay nan plantasyon kann ak kafe yo. savledi se yon lang ki te komanse trasmét de jenerasyon an jenerasyon.
Nan Kiba nou kalkile gen plis de 400 mil kiben k ap konseve kilti sa, nan diferan manifestasyon yo ,tankou langaj,dans,teyat,nan manje, elatriye.Oparavan sete yon lang ki te diskriminen anpil e yo te ba li sou non patwa,Jodiya sélman nan Karayib la gen plis de 10 milyon moun ki pale l,egzanp nan Ayiti,,Kiba, Matinik, Sent Lisi,Gwadloup,La Dominik e yo pale l tou nan Giyann franse elatriye ,kreyól la ka rive fé yon lang potomitan nanézonn Karayib la.
Jounen Jodiya atravé kreyól la anpil fi e gason sou té a, y ap trasmét amou, sante, anseyiman ak espwa a pép Ayisyen kote imanite a gen yon gwo dét avé l dapre li te trase pou nou chemen libete a.
Nan plizyé inivesite Etazini,La Frans ak Kanada yo ap bay kou an Kreyól .
Radio Lavann Kiba ap trasmét an Kreyól depi 1962 e gen tou pwojé kiltirel ki gen syej li nan Kay kilti Julian del Casal nan viyéj Lavann nan,anplis gen Sant Juan Marinello,Enstitisyon Inesco nan Kiba yo ap travay pou konseve lang sa tankou yon pati nan divesite lengwistik e kiltiré nou yo..
An 1983 plizyé delege soti de peyi kreyolofonn yo te patisipe nan yon kongré nan Lil Chechél e yo te pran akó pou jou 28 októb la ,jou entensyonal kreyól la.
Se p,ou rezon sa anvirwon dat la gen diferan aktivite ki fé nan planet la tankou atelye.konferans,festival, pou lan rezistan sa ,ke zansét nou yo te kite pou nou pa rive mouri,
Peyi tankou Lil Moris,Chechél, Lil Reyinyon, kenbe kreyól la se yon branch nan kilti yo.
………………..
*Jounalis de Radio Laravann Kiba epi
prezidan Bannzil Kréyol Kiba.
Consulter +
