Guy S. Antoine, www.windowsonhaiti.com - me 2002
Zafè Pwospè Avril la soti kòm yon eskandal pou gouvènman ayisyen an. MEN SOU KI SA ESKANDAL SA CHITA OFàˆT?
Men kèk posibilite [chwazi kilès nou panse ki fè sans ak kilès nou panse ki pa fè sans] :
1. Zafè sa se yon eskandal paske Prosper Avril pa koupab youn nan gwo krim yo akize li komèt yo, epi se yon sitwayen inosan gouvènman ap pousuiv san rezon valab???
2. Zafè sa se yon eskandal paske gouvènman an fè move enjerans nan pwosesis jidisyè a, pou sèvi enterè politik li olye sa sèvi enterè nasyon an???
3. Zafè sa se yon eskandal paske li demontre aklè fayit refòm jidisyè a apre USAID di li te depanse plis pase 1 MILYA dola pou refòme sistèm lan, epi sistèm lan toujou anchen konsa???
4. Zafè sa se yon eskandal paske li demontre aklè fayit yon klas politik kote ansyen bouwo lan tetelang ak ansyen viktim yo paske toulede vin gen menm enterè a nan konjonkti politik ayisyèn lan, ki vle di se pa zafè lajistis ki enpòtan nan ka sa???
5. Zafè sa se yon eskandal paske li blayi sou je tout moun fay nan pwotokol epi enkonpetans administratif fonksyonè nan ministè lajistis ki pa konnen kouman pou yo rapousuiv yon demach yo kòmanse nan yon mannyè ki pwofesyonèl tout bon vre???
6. Zafè sa se yon eskandal paske se yon senp règlemandekont kap fèt la ant yon ansyen chèfkoudetayis ak yon prezan chèfdeta, se pa reparasyon pou viktim ansyen chèfkoudetayis yo ki fokis anprizònman san jijman piblik sa???
7. Zafè sa se yon eskandal paske jij Henry Kesner Noà«l di li te blije kite peyi a ak tout fanmi li, epi sa vini sou tèt eskandal ki te pase deja lò Leon Manus, ansyen chèf Konsèy Elektowal Pwovizwa a te deklare li te blije kite peyi a paske dirijan Lavalas yo te fè gwo menas sou vi li???
8. Zafè sa se yon eskandal paske jij Henry Kesner Noà«l di li te blije kite peyi a ak tout fanmi li, epi sa vini sou tèt eskandal ki te pase deja lò jij Claude Gassant, ki te anchay envestigasyon lansasinay Jean Dominique la, te deklare li te blije kite peyi a paske gouvènman pa te ofri li bon jan sekirite li te bezwen pou li mennen ankèt la a bon tèm???
9. Zafè sa se yon eskandal paske li vini sou tèt eskandal jounalis kap pran anbasad, mande azil politik, paske yo di yo santi vi yo menase, dèske gouvènman an pa gen bon rapò ak Laprès osnon yo santi yo andanje paske yo ekri bagay ki pa te favorab pou gouvènman an???
10. Zafè sa se yon eskandal paske li demontre petèt ke piblisite ki gen nan kite peyi a an grann manchèt vin tounen jodi a yon zam politik kont gouvènman an plas la???
11. Zafè sa se yon eskandal paske gouvènman an ta va itilize yon masak peyizan (nan Pyat) yon jan jis pou l ta mete lamen sou youn nan opozan li yo, san li pa gen evidans reyèl sou enplikasyon ansyen koudetayis sa nan youn nan ka selèb Leta gen obligasyon pou li pousuiv fawouchman kont tout sanmanman ki te enplike nan masak inosan nan peyi d Ayiti???
12. Zafè sa se yon eskandal paske li demontre gouvènman pa pran ka pou l konvèse ak pèp la, pou tout moun kab konprann dekiprevyen lò li angage Leta nan zak ofisyèl agoch adwat???
Anpil kesyon!! Se pa repons mwen te anvi ofri nou, paske an majorite mwen pa genyen ase enfòmasyon pou mwen ta kapab fè yon jijman definitif sou kesyon yo. Men tout kesyon sa yo merite diskite, paske yo mete an evidans plizyè fay nan jwèt sosyal la nan peyi a:
a) Enfòmasyon (ou mank enfòmasyon) - Se devwa jounalis an Ayiti pou yo vin plis fouyapòt toujou, epi pou yo pa pran pati ni pou gouvènman ni kont gouvènman lò y ap fè travay yo. Premye devwa yon jounalis se mete tout kakachat deyò, men se pa yomenm ki pou fè politik an premye pou yo prezante konklizyon san evidans ki pou bakòp konklizyon yo. Fòk jounalis ayisyen fè travay yo pi byen nan rapòte e sa ki bon e sa ki pa bon, san glise tèt yo byen fon nan enterè patizan politik kap anpeche yo fè travay yo jan yo sipoze fè l la.
b) Lò nou pa genyen ase evidans pou fè yon jijman definitif sou nenpòt ki kesyon, sa pa vle di nou pa gen dwa fè analiz pa nou (lekti nou fè sou yon eta de fèt) epi pataje li ak lòt moun. Ofèt mwen panse sa se yon DWA fondamantal nou genyen e nou fèt pou nou defann dwa sa fawouchman. Men anmenmtan tou, fòk nou aksepte ke lò prèv definitif manke nan yon sitiyasyon kèlkonk, lòt moun gen dwa fè yon analiz ki diferan nètalkole ak analiz noumenm nou fè. Fòk nou aksepte sa: yo rele sa TOLERANS, e sa se yon vèti ou ta di Bondye te bliye bay Ayisyen. Anvan kwakseswa youn tonbe akize lòt... Byen souvan, ni youn ni lòt kap voye pwent yo pa konnen sa kap pase tout bon. Men odepa yo sipoze ke se analiz yo fè a sèlman ki gen valè. Fòk nou tout aprann eklere lòt san nou pa rantre nan de kan opoze, paske nou tout gen kichòy ki manke nan analiz nou, nou tout gen bagay pou nou aprann. Annou sèvi ak prensip konplemantarite a, menm lò nou pa dakò youn ak lòt. Prensip sa kapab anrichi nou tout!
c) Gouvènman fèt pou li aji ak plis TRANSPARANS. Fòk nou pa janm kite reprezantan pèp yo bliye prensip sa. Gen twòp fay ki fèt deja. Se 2 bagay ki fè pa gen transparans nan aksyon yon gouvènman: oubyen mepri pou pèp la ("enbesil yo pap konprann anyen detoutfason... sa nou bezwen di yo pou ki rezon nou fè sesi ou sela?") oubyen koripsyon ("pito yo pa konprann sa kap pase, paske si nou ba yo enfòmasyon kòmsadwa, enfòmasyon sa ap enkrimine nou!"). Fòk jounalis an Ayiti fouyapòt tout bon vre sanpatipri, men fòk responsab gouvènman ayisyen an tou konprann responsabilite istorik li pou li angaje pèp la nan tout demach kap fèt sou do li.
d) Finalman, fòk gouvènman ayisyen an pwoteje jounalis yo, fòk li pwoteje Laprès, fòk li respekte Dwa Lapawòl, fòk li respekte endepandans sistèm jidisyè an Ayiti (se pa zafè pèsonèl yon pati politik), fòk li pwoteje jij yo, fòk li bay tout sipò li kapab bay tout envestigasyon kriminèl kap fèt [e sitou tout ka kote lankètsepousui ap ravaje konfyans Ayisyen nan avni nasyon ayisyèn lan]
Mezanmi, annou pousuiv konpetans nan administrasyon Leta, endepandans sistèm jidisyè a, tolerans ant noumenm ak transparans nan gouvènman peyi a, pwoteksyon espesyal gouvènman an ta fèt pou l asire tout Jij nan peyi a, detèminasyon pou tradisyon enpinite a kase bèk li yon jou an Ayiti, pwofesyonalizayon Laprès tou ki ta gen pou ban nou tout koze yo nan bon manmit san rete ni mete. Lò nou rive yon nivo ki wo ase nan pousuit ideyal sa yo, se pa tout ti pwason davril ki ta gen pou li pete an gwo eskandal ni pou rete nan gòjèt nou tou.
Guy S. Antoine, me 2002
Consulter +
